Rundāle, czyli Wersal Północy

Dzwoni budzik. Jest 6:00 rano. Wstajemy czym prędzej, ubieramy się i mkniemy na północ w stronę granicy z Łotwą. Naszym celem na dziś jest Ryga, jednakże po drodze zrobimy jeszcze jeden krótki przystanek. Do granicy mamy jakieś dwieście kilometrów, z czego duża część trasy to droga dwupasmowa. Gdyby ktoś powiedział mi, że jadę w tym momencie przez Polskę, uwierzyłbym. Krajobraz litewski nie różni się niczym od tego, znanego mi z lokalnego podwórka. Na Łotwę docieramy w niespełna trzy godziny, ale zanim skierujemy się do Rygi, zbaczamy z głównego traktu na zachód i udajemy się do małej miejscowości Rundāle, zaliczanej do jednej z największych atrakcji Łotwy.

Pałac w Rundāle

Jest jeszcze wcześnie rano. Parking przed kompleksem pałacowym jest pusty. Dopiero chwilę po naszym przyjeździe pojawia się tu pierwszy autobus z objazdową wycieczką z Polski. Barokowa budowla nazywana często Wersalem północy zaiste przywołuje moje wspomnienia związane z wizytą na obrzeżach Paryża. Blondynka nie chce jednak zwiedzać wnętrz pałacu ze względu na kiepskie tego poranka samopoczucie. Pogoda dopisuje, trudno szukać na niebie jakiejkolwiek chmury. Tym samym udajemy się na spacer do części ogrodowej obiektu. Co prawda jest jeszcze za wcześnie, by podziwiać porastające trawniki w pełnym rozkwicie, ale nie ujmuje to uroku rozłożystym parkom ciągnącym się na tyłach pałacu.

Tutejszy park wraz z różanymi ogrodami założono w stylu francuskim. Sam różany ogród zajmuje powierzchnię jednego hektara i odzwierciedla historię uprawy róż w Europie od początku XVIII wieku po dzisiejszy dzień.  Cały teren, wliczając pałac i stajnie otoczony jest sztucznym kanałem. Ogrody zajmują powierzchnię około dziesięciu hektarów. Na tak małym obszarze Rastrelli zmieścił niezliczoną ilość alejek, ścieżek, pergoli i zagajników. W jednym z zagajników wzniesiono zielony amfiteatr, którego inauguracja miała miejsce w 2004 roku, kiedy to wystawiono operę Rinaldo Händla. Naprzeciwko pałacu Rastrelli zaprojektował trzy fontanny.

Pałac w Rundāle wybudowano zgodnie z projektem Bartomelo Rastrelli dla hrabiego Ernesta Jana Birona, jako jego letnią rezydencję. Co ciekawe Rastrelli projektował również Pałac Zimowy w Sankt Petersburgu. Renowacja pałacu miała miejsce w 1970 roku, a fasad trzydzieści jeden lat później. Ze 138 pomieszczeń pałacowych 40 udostępniono do zwiedzania turystów. Zelta zāle, czyli złota sala spełniała funkcje pomieszczenia, w którym stał tron.  Baltā zāle, czyli pokój biały spełniał funkcję sali balowej. Główne schody w tej części pałacu z wieloma lustrami zawieszonymi na ścianach są najprawdopodobniej oryginalnym dziełem Rastrelliego. Na parterze wschodniego skrzydła turyści mogą zwiedzać pałacowe kuchnie, natomiast we wschodnim skrzydle znajdowały się apartamenty księżnej. Na terenie pałacu znajduje się również muzeum prezentujące skarby z kolekcji książąt Kurlandii.

Wracając jednak na moment do włoskiego mistrza ów projektu, cała historia rozpoczyna się wraz z zawarciem małżeństwa przez Annę Iwanowną z księciem Kurlandii Fryderykiem w 1710 roku. Po śmierci Piotra Wielkiego w 1730 roku Anna została koronowana na carycę Rosji. W międzyczasie postanowiła przekazać hrabiemu Birenowi część swoich kompetencji w zarządzaniu cesarstwem. Biren dość szybko zniechęcił do siebie rosyjską szlachtę przez twardy sposób rządzenia jak i korupcję. Jednakże dopóki Anna była przy władzy, dopóty Biren pozostawał na piedestale. Gdy tylko zadecydował, że potrzebuje nowego lokum, Anna ściągnęła Rastrelliego do Kurlandii, który w roku 1736 rozpoczął prace nad pałacem. W 1737 roku, tuż po śmierci bezdzietnego księcia Kurlandii, Biren otrzymał tytuł książęcy i rozpoczął prace nad jeszcze większym pałacem w Jełgawie, spychając Rundāle na drugi plan. Sielanka nie trwała jednak długo, gdyż w 1740 roku zmarła caryca Anna, a Biren został wygnany na czas panowania carycy Elżbiety. Dopiero za czasów panowania Katarzyny Wielkiej, w 1763 roku, pozwolono mu wrócić i dokończyć pałac w Rundāle. Tym razem Rastrelli sprowadził dwóch innych Włochów, Francesco Martiniego i Carlo Zucchi, aby ozdobili sufit malowidłami. JM Graf przybył natomiast, by pracować nad dekoracjami ścian. Co prawda początkowo pałac budowany był w stylu barokowym, ale opóźnienie i zakończenie budowy w 1768 roku spowodowało, że styl przeobraził się w rokoko. Biren mógł cieszyć się pałacem do 1795 roku, gdyż to własnie wtedy Kurlandia przeszła w ręce Rosji, a Katarzyna postanowiła przekazać go swojemu kochankowi Płatonowi Zubowowi. Bironowi udało się przenieść większość wyposażenia do swojej posiadłości w Niemczech.